Bài 29 - 30. Quá trình hình thành loài

Bài 29 - 30. Quá trình hình thành loài

I. Hình thành loài khác khu vực địa lý

* Vai trò của cách ly địa lý trong quá trình hình thành loài mới:

- Cách ly địa lý (sông, núi, biển…) ngăn cản các cá thể của quần thể cùng loài gặp gỡ và giao phối với nhau → từ 1 quần thể ban đầu bị chia thành nhiều quần thể .

- Mỗi quần thể sống trong điều kiện địa lí khác nhau → CLTN và nhân tố tiến hoá khác làm thay đổi tần số alen và thành phần kiểu gen theo những hướng khác biệt nhau →đến một lúc sẽ dẫn đến cách ly sinh sản → loài mới được hình thành.

- Lưu ý: cách li địa lí khác cách li sinh sản mặc dù cách li địa lí là yếu tố quan trọng dẫn đến cách li sinh sản.

* Đặc điểm:

- Hay xảy ra đối với động vật có khả năng phát tán mạnh.

- Xảy ra một cách chậm chạp qua nhiều giai đoạn trung gian chuyển tiếp.

- Quá trình hình thành loài mới thường gắn liền với quá trình hình thành quần thể thích nghi, nhưng quá trình hình thành quần thể thích nghi không nhất thiết dẫn đến hình thành loài mới.

- Cách ly địa lý có vai trò duy trì sự khác biệt về vốn gen giữa các quần thể do các nhân tố tiến hoá tạo ra.

II. Hình thành loài cùng khu vực địa lý

1.Hình thành loài bằng cách ly tập tính và cách ly sinh thái:

1.1. Hình thành loài bằng cách ly tập tính

Cá thể của 1 quần thể do đột biến có được kiểu gen nhất định làm thay đổi một số đặc điểm liên quan tới tập tính giao phối thì những cá thể đó sẽ có xu hướng giao phối với nhau tạo nên quần thể cách ly với quần thể gốc, dần dần sự khác biệt về vốn gen do giao phối không ngẫu nhiên, và do các nhân tố tiến hoá khác dẫn đến sự cách ly sinh sản --> hình thành loài mới.

VD: SGK

1.2. Hình thài loài bằng cách ly sinh thái:

           Nếu 2 quần thể của cùng một loài sống trong một khu vực địa lý nhưng ở hai ổ sinh thái khác nhau nên không giao phối được với nhau dần dần dẫn đến sự khác biệt về vốn gen làm xuất biện cách ly sinh sản à hình thành loài mới.

VD: SGK

2. Hình thành loài nhờ cơ chế lai xa và đa bội hóa:

- Con lai khác loài (n + n’) bất thụ, được đột biến làm nhân đôi số lượng NST (2n + 2n’), tạo được giao tử à con hữu thụ à cách ly sinh sản với QT bố, mẹ ban đầu → hình thành loài mới.

Lai xa và đa bội hóa nhanh chóng tạo nên loài mới ở thực vật nhưng ít xảy ra ở động vật do cơ chế cách ly sinh sản giữa 2 loài rất phức tạp, có hệ thần kinh phát triển, đa bội hóa gây ra những rối loạn về giới tính, nên cơ thể lai bất thụ, không sinh sản, không có lợi cho tiến hóa.

Add to Cart More Info